Perşembe, Mart 28, 2024

Baz Nedir ve Özellikleri Nelerdir? Kimyaya Göre Tanımı

-

- Advertisement -

Kimyaya göre bazlar, sulu çözelti içinde elektron veren, proton alan ve hidroksit (OH-) iyonlarını serbest bırakan kimyasal bir türdür. Bazlar, tanımlanmalarını kolaylaştıran belirli karakteristik özelliklere sahiptir. Örneğin en somut ve bilinen özellikleri, dokunulduğunda kaygan olma eğilimleridir (örneğin sabun), bunun dışında acı tatları acıdır, asitlerle reaksiyona girerek tuz oluşturabilir ve çeşitli reaksiyonları katalize edebilirler. Baz türleri ve özellikleri arasında Arrhenius bazları, Bronsted-Lowry bazları ve Lewis bazları bulunur. Peki baz örnekleri nedir? Baz örnekleri arasında alkali metal hidroksitler, alkalin toprak metal hidroksitler ve sabun yer alır.

Peki, baz nedir ve özellikleri nelerdir?

Bazlar Hakkında Genel Bilgiler

  • Baz, asit-baz reaksiyonunda asitler ile reaksiyona giren bir maddedir.
  • Tarih boyunca bazlar ile ilgili çalışma mekanizmaları hep tartışılmıştır. Genel olarak, bazlar proton alır, suda çözündüklerinde bir hidroksit anyonu salar ya da bir elektron bırakır.
  • Baz örnekleri arasında hidroksitler ve sabun bulunur.

Baz Kelimesinin Kökeni

“Baz” kelimesi Fransız kimyager Louis Lemery tarafından 1717 yılında kullanılmaya başlandı. Lémery bu sözcüğü Paracelsus’un simyadaki “matris” simya kavramının eşanlamlısı olarak kullandı. Paracelsus, doğal tuzların bir matrisle karıştırılan evrensel bir asitin bir sonucu olarak ortaya çıktığını öne sürdü.

- Advertisement -

Önce Lémery “temel” kelimesini kullanmış olsa da, modern, kullanımı genellikle Fransız kimyager Guillaume-François Rouelle’ye atfedilir. Rouelle, bir asidin tuz için “baz” görevi gören başka bir maddeyle birleşmesinin ürünü olarak nötr bir tuzu tanımladı. Rouelle’nin bazlarının örnekleri arasında alkaliler, metaller, yağlar veya emici toprak yer alır. 18. yüzyılda tuzlar katı kristallerdi, asitler ise sıvıydı. Bu nedenle, asidi nötralize eden malzemenin “ruhunu” bir şekilde yok ettiği ve katı bir form almasını sağladığı ilk kimyagerler için oldukça mantıklıydı.

Baz Nedir ve Özellikleri

Kullandığımız her sabunun ve sabun köpüklerinin birer baz olduğunu biliyor muydunuz?
Kullandığımız her sabunun ve sabun köpüklerinin birer baz olduğunu biliyor muydunuz?

Bir baz, birkaç karakteristik özellik gösterir ve bunlarla tanımlanır:

  • Sulu baz çözeltisi veya erimiş bazlar iyonlara ayrışır ve elektrik iletebilir.
  • Güçlü bazlar ve konsantre bazlar yakıcıdır. Asitlerle ve organik maddelerle kuvvetli reaksiyonlara girerler.
  • Bazlar, pH göstergeleri ile öngörülebilir şekillerde bazı tepkiler verir. Ayrıca turnusol kağıdını maviye çevirir.
  • Bazik bir çözelti 7’den büyük pH’a sahiptir.
  • Bazların acı bir tadı vardır. (Tadına bakmayın!)

Baz Türleri Nelerdir?

Bazlar, sudaki ayrışma derecelerine ve reaktivitelerine göre kategorize edilebilir.

  • Güçlü bir baz, suda tamamen iyonlarına ayrışır veya çok zayıf bir asitten proton (H +) çıkarabilen bir bileşiktir. Güçlü bazlara örnek verecek olursak sodyum hidroksit (NaOH) ve potasyum hidroksit (KOH) örneklerini verebiliriz.
  • Zayıf bir baz, suda tamamen ayrışır. Sulu çözeltisi, hem zayıf bazı hem de bunun eşlenik asidini içerir.
  • Bir süper baz, deprotonasyonda güçlü bir bazdan daha iyidir. Bu bazlar çok zayıf eşlenik asitlere sahiptir. Bu tür bazlar, bir alkali metalin konjuge asidi ile karıştırılmasıyla oluşturulur. Bir süper baz, hidroksit iyonundan daha güçlü bir baz olduğu için sulu çözeltide kalamaz. Sodyum hidrit (NaH) süperbazlara bir örnek olarak gösterilebilir. Bilinen en güçlü süper baz ise orto-dietinilbenzen dianyonudur.
  • Nötr bir baz, asit ve bazın bazdan bir elektron çiftini paylaşacağı şekilde nötr bir asitle bir bağ oluşturan bir bazdır.
  • Katı bazlar, yalnızca katı formlarda aktiftir. Bunun örnekleri arasında silikon dioksit (SiO2) ve alümina üzerine monte edilmiş NaOH bulunur. Katı bazlar, anyon değişim reçinelerinde veya gaz halindeki asitlerle reaksiyonlarda kullanılabilir.

Asit ve Baz Arasındaki Reaksiyonlar

Bir asit ve bir baz, nötrleştirme reaksiyonlarında birbirleriyle tepkimeye girerler. Nötralizasyonda adı verilen bu işlemde, sulu bir asit ve sulu baz, sulu bir tuz ve su çözeltisi üretir. Tuz doymuşsa veya çözünmüyorsa, solüsyondan çökeltiler oluşabilir.

- Advertisement -

Asitler ve bazlar birbirine zıt gibi görünse de, bazı türler hem asit hem de baz görevi görebilir ve bazı ortak özelliklere sahiptir. İlginç şekilde, bazı güçlü asitler de baz görevi görebilir.

- Advertisement -
admin
admin
Türk & Dünya Edebiyatına dair tüm mektupların yer aldığı, mektuplara dair zengin ve edebi bir koleksiyon.

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

spot_img

Related Stories