Bu makalemizde, birçok insanın ne anlama geldiğini bilmediği ve aradığı şey olan “mutluluk nedir?” sorusu hakkında felsefi, bilimsel bir yaklaşımla incelemeler yapacağız. Mutluluk kısaca, neşe, memnuniyet ve tatmin duygularıyla karakterize edilen duygusal bir durumdur. Mutluluğun birçok farklı tanımı olsa da, genellikle olumlu duyguları ve yaşam doyumunu içerdiği şeklinde tanımlanır. Mutluluğun ne olduğunu bilmeyenlerimiz varsa eğer, en basit tanımı budur.

İnsanların birçoğu mutluluktan bahsettiğinde, mutlu olduklarını hissettikleri an hakkında konuşur veya genel olarak hangi durumlarda mutlu olduklarından söz ederler. Herkese göre bu durumlar ve ihtimaller değişebilir. Bir okurumuzu mutlu eden şey, diğer bir okurumuzu mutlu etmeyebilir.

Gerçek mutluluk bu kadar geniş ve herkese göre farklı tanımlanmış bir terim olma eğiliminde olduğu için, psikologlar ve diğer sosyal bilimciler bu duygusal durum hakkında konuşurken ‘öznel iyi oluş’ terimini kullanırlar. Göründüğü üzere öznel iyi oluş, bireyin yaşamının genel olarak iyiye gitmesiyle ortaya çıkar.

“Mutluluk nedir?” sorusunu cevaplarken kullanılan, mutluluğun (veya öznel iyi oluşun) iki temel bileşeni şunlardır:

Duyguların dengesi: Herkes hem olumlu hem de olumsuz duyguları ve ruh hallerini deneyimler. Mutluluk genellikle olumsuz duygulardan çok olumlu duygular yaşamakla bağlantılıdır.

Yaşam doyumu: Bu, ilişkileriniz, işiniz, başarılarınız ve önemli olduğunu düşündüğünüz diğer şeyler dahil olmak üzere hayatınızın farklı alanlarından ne kadar memnun kaldığınızla ilgilidir.

Mutluluk Ne Demektir? Mutlu Olduğunu Nasıl Anlarsın?

Evet, birçok insan mutlu olduğunu fark edemiyor bile. Neyse ki biz sizler için bazı mutluluk belirtilerini bir araya getirdik. Mutluluk algıları kişiden kişiye farklılık gösterse de, psikologların mutluluğu ölçerken ve değerlendirirken aradıkları bazı temel işaretler vardır, bu işaretler şu şekildedir:

• İstediğin hayatı yaşıyormuşsun gibi hissetmek, yani “evet, başardım ve olmayı istediğim kişiyim!” düşüncesi.
• Hayat koşullarınızın iyi olduğunu hissetmek, maddi özgürlük bunu sağlayabilir.
• Hayatta istediklerinizi başaracağınıza inanıyor olmak. Bu düşünce ilginç şekilde, istediklerinizi tam anlamıyla başarmış olmasanız bile sizi mutlu eder.
• Hayatındaki insanların aradığın insanlar olduğunu düşünmek.
• Negatif hislerin yerini, pozitif hislerin alması.

Unutulmaması gereken önemli şey, mutluluğun sürekli bir coşku hali olmadığıdır. Bunun yerine mutlak mutluluk, genel anlamda olumsuz duygulardan daha olumlu duygular deneyimlemektir.

Mutlu insanlar da zaman zaman tüm insani duyguları (öfke, hayal kırıklığı, can sıkıntısı, yalnızlık ve hatta üzüntü) hissederler. Ancak rahatsızlıkla karşı karşıya kaldıklarında bile, her şeyin daha iyi olacağına, sorunlarla başa çıkabileceklerine ve tekrar mutlu hissedebileceklerine dair temelde bir iyimserlik duygusunu içlerinde barındırırlar. Kısa ve öz şekilde mutluluk, mutlu olacağına inanmak ve bunun için çabalamak yoluyla da elde edilebilir.

Ayrıca, mutluluğun sözlük anlamı “hedeflenen bir şeye ulaşınca duyulan kıvanç duygusu” olarak tdk’da yer etmiştir.

Mutluluk Türleri

Evet, mutluluğun da türleri var. Örneğin, antik Yunan filozofu Aristoteles mutluluğu iki farklı başlık altında inceliyordu: hedonia ve eudaimonia.

Hedonia: Hedonia yunanca kökenli bir kelimedir, aşırı mutlu olma ve zevkten kaynaklanan bir mutluluk türüdür. Çoğunlukla iyi hissettiren şeyleri yapmak, özbakım, arzuları yerine getirmek, hayattan zevk almak ve tatmin duygusuyla ilişkilendirilir.

Eudaimonia: Eudaimonia da yunan kökenli bir kelimedir, erdem ve anlam aramaktan kaynaklanır. Yaşamın anlamı, değeri ve amacı olduğu duygusu dahil olmak üzere, eudaimonic refahın önemli bileşenleridir. Daha çok sorumlulukları yerine getirmek, uzun vadeli hedeflere yatırım yapmak, diğer insanların refahı ve kişisel ideallere göre yaşamakla ilişkilidir.

Hedonia ve eudemonia, günümüzde psikolojide sırasıyla “zevk” ve “anlam” şeklinde yaygın olarak biliniyor. Yakın bir dönemde psikologlar, bu terimlerin yanına üçüncü bir terimin eklenmesini önerdiler. Bu da hayata duyulan bağlılık duygusudur.

Araştırmalar, mutlu insanların eudomanik yaşam doyumunda oldukça yüksek ve hedonik yaşam doyumlarında ortalamanın üzerinde olduğunu gösteriyor.

Bunların hepsi, genel mutluluk deneyiminde önemli bir rol oynar, ancak her birinin göreceli değeri oldukça özneldir (yani kişiden kişiye değişiklik gösterir). Bazı faaliyetler hem zevkli hem de anlamlı olabilirken, diğerleri şu ya da bu şekilde farklı konulara yorulabilir.

Örneğin, inandığınız bir amaç için gönüllü olmak ve çabalamak, bir şeyden zevk almaktan daha anlamlı olabilir. Öte yandan, en sevdiğiniz televizyon programını izlemek, genelde anlam açısından daha düşük ve zevk açısından daha yüksektir.

Bu kategorilere girebilecek bazı mutluluk türleri şunlardır:

• Sevinç: Anlık olarak hissedilen genellikle nispeten kısa bir duygu
• Heyecan: Olumlu beklentilerle, bir şeyi dört gözle beklemeyi veya o ana dair sevinci içeren bir duygu.
• Minnettarlık: Minnettar olmak da yine anlık bir mutluluktur.
• Gurur: Başardığınız bir şeyden duyulan memnuniyet duygusu. Belki de en güzeli.
• İyimserlik: Bu, hayata olumlu ve iyimser bir bakış açısıyla bakmanın bir yoludur, bir nevi Pollyanna olmaktır.
• Memnuniyet: Anlık yaşanan bir tatmin duygusu ve ahlaki duygular.

Mutlu Olmanın Yolları Nelerdir? Nasıl Mutlu Olurum!

img: Mutluluğun Yolları

Mutluluk öylesine bir amaçtır ki, Einstein bile kendince bir “mutluluk formülü” tanımlamıştır. Bazı insanlar doğal olarak diğerlerinden daha mutlu olma eğilimindeyken, mutluluk duygunuzu geliştirmek için yapabileceğiniz bazı şeyler mevcut elbette. Gelin inceleyelim.

İçsel Hedeflerinizi Takip Edin

Özünde sizi motive eden hedeflerinizden bahsediyoruz, özellikle kişisel gelişim ve sosyal hedeflere ulaşmak, mutluluğunuzu artırmaya yardımcı olacaktır. Araştırmalar, içsel olarak motive olarak başarılan hedeflerin, yalnızca para için çalışan hedeflerden daha çok mutlu ettiğini gösteriyor. Ayrıca para demişken, mutluluk getirmez diyerek sıyrılmak kolay olsa da, paranın yokluğu bir “mutsuzluk” sebebi olabilir.

Anın Tadını Çıkarın

Araştırmalar, insanların yalnızca fazla para kazanma eğiliminde olduklarını ortaya çıkardı. Bir çok insan para kazanmaya ve biriktirmeye o kadar odaklanıyor ki, yaptığı işten gerçekten zevk alıp almadığını önemsememeye başlıyor.

Ancak bazı insanlar da bu çalışma sonucu kazandığı para sayesinde tam anlamıyla mutlu olabiliyor, başta da bahsettiğimiz gibi; mutluluk öznel bir kavramdır ve herkes farklı şeylerden dolayı mutlu olabilir.

Negatif Düşüncelerinizi Gözden Geçirin

Kendinizi karamsar bir bakış açısına sıkışmış veya olumsuzluk halinde bulduğunuzda, bu düşünceleri ortadan kaldırmanın ve mutlu olmanın yollarını arayın.

Olumsuz algıları gözden geçirmek, kötüyü görmezden gelmek değildir. Bunun yerine, olaylara daha dengeli ve gerçekçi bir şekilde bakmaya çalışmak anlamına gelir. Düşüncelerinizdeki kalıpları fark etmenizi ve ardından olumsuz düşüncelerle mücadele etmenizi sağlar.

Mutluluğun Etkisi

Mutluluğun, hayatın birçok farklı alanında olumlu sonuçları ortaya çıkardığı bilinen bir gerçektir.

• Olumlu duygular yaşamdan duyulan memnuniyeti artırır.
• Mutluluk, insanların hayatla daha güçlü başa çıkma becerileri ve duygusal formlar geliştirmelerini sağlar.
• Olumlu duygular sağlık ve uzun ömürle bağlantılıdır. Yapılan bir çalışmaya göre, olumlu duyguları ağır basan insanlar; olumsuz duyguları etkin insanlara göre 10 ila 13 yıl daha fazla yaşıyor. Kayda değer bir süre, göz ardı etmemek gerek!
• Olumlu duygular aynı zamanda zihinsel ve ilginç şekilde fiziksel dayanıklılığı artırır. Bu dayanıklılık, insanların stresi daha iyi yönetmelerine ve aksaklıklarla karşılaştıklarında kolayca toparlanmalarına yardımcı olur. Örneğin, yapılan bir araştırma, mutlu insanların stres hormonu olan kortizol seviyelerinin daha düşük olduğunu gösteriyor.
• Mutluluğu ve olumlu duyguları yüksek olan kişilerin meyve ve sebze yemek ve düzenli fiziksel egzersiz yapma gibi sağlıklı aktivitelerde bulunma eğilimi daha yüksektir.
• Mutlu olmak, bağışıklık sistemini geliştirecek ve daha az hastalanmanızı sağlayacaktır. Mutluluk, bağışıklık ile bağlantılıdır.

Mutluluğu Artırmak

Sizce mutluluk nedir ve neye bağlıdır? Nasıl mutlu oluruz? Hiç düşündünüz mü? Yapılan büyük ölçekli bir araştırmaya göre, genel yaşam memnuniyetinin yaklaşık %50’si genetik, %10’u dış olaylara göre ve %40’ı bireysel aktivitelere göre şekilleniyor.

En mutlu bireyler bile zaman zaman keyifsiz hissedebilir ve bu oldukça normaldir. İnsanın, peşinden koşması gereken bir şey varsa eğer, o da şüphesiz mutluluktur. Kimini hedeflerini başarmak mutlu eder, kimini de para kazanmak veya evlenip yuva kurmak. Bu mutluluk algısı kişiden kişiye değişir, evet! Dolayısıyla, mutluluğunuzun seviyesini ve endeksini tam anlamıyla kontrol edemeyebilirsiniz, ancak hayatınızı daha mutlu ve tatmin edici kılmak için yapabileceğiniz aktiviteler elbette mevcut:

Düzenli Egzersiz Yapın

Egzersiz hem vücudunuz hem de zihniniz için oldukça faydalıdır. Fiziksel aktivite, ruh halinin iyileşmesi ve hayata olumlu bakmak için oldukça önemlidir. Yapılan çok sayıda çalışma, düzenli olarak egzersiz yapmanın depresyon semptomlarını (mutluluk hormonu olan dopamin adındaki hormonu artırır ve bunu sağlar) önlemede rol oynayabileceğini göstermiştir, bunun yanında insanların mutlu olmasına da yardımcı olur.

Minnettarlık Gösterin

Katılımcılardan her gece yatmadan önce 10 ila 20 dakikalık bir yazma alıştırması yapmaları istenen bir çalışma yapıldı. Bazılarına günlük zorluklar, bazılarına tarafsız olaylar ve bazılarına minnettar oldukları şeyler hakkında yazmaları yönünde talimat verildi. Sonuçlar, minnettarlık hakkında yazan kişilerin mutluluğunun bu süreçte arttığını gösteriyor.

Şükran duyulan şeylere dair bir liste tutmak, ruh halini iyileştirmenin nispeten kolay, uygun fiyatlı, basit ve keyifli bir yoludur. Hayatınızda minnettar olduğunuz şeyleri yazmak veya düşünmek için her gece birkaç dakikanızı ayırmayı deneyin. Denemeye değer, hiçbir şey olmasa bile karantina döneminde eliniz kalem yüzü görmüş olur.

Bir Amaç Uğruna Yaşayın

Araştırmalar, bir amaca hizmet eden ve o amaç için çabalayan insanların daha iyi bir esenliğe sahip olduğunu ve daha mutlu hissettiğini ortaya çıkarmıştır. Bir hedef belirlemek için sizlere yardımcı olabileceğini düşündüğümüz şeyler de mevcut:

• İlgi ve tutku duyduğunuz alanları keşfedin
• Amaçlarınızı ön planda tutarken, aynı zamanda toplum yanlısı olun
• Ulaştığınızda sizi mutlu edeceğini düşündüğünüz hedefi belirleyip, ona ulaşacağınız adımları listeleyin.
• Hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyebileceğiniz yeni şeyler arayın, kısacası her an bir şeyler öğrenin. Öğrenme hissi, hedeflerinize olan bağlılığınızı artıracaktır.

Bir hedef için yaşamak ve onun için çalışma hissi bazı faktörlerden etkilenebilir, bunu devamlı hale getirerek geliştirebilirsiniz.

Zorluklar ve Mücadele

Mutluluğu aramak önemli olsa da, bu süreçte yapılan birçok yanlış bulunur. Şöyle anlatalım:

Yanlış Şeylere Değer Vermek

Para mutluluğu satın alamayabilir, ancak deneyimlere para harcamanın, maddi eşyalara harcamaktan daha mutlu edebileceğini iddia eden araştırmalar var.

Yalnızca para, statü veya mülk için çabalamak yerine, bir yandan da ruhsal tatmin yani mutluluk için bir şeylere yatırım yapmak önemlidir. Örneğin, bir seyahate çıkmak veya doğada yürüyüş yapmak gibi.

Sosyal Destek Aramamak

Sosyal destekten kastımız, destek için başvurabileceğiniz arkadaşlarınız ve sevdiklerinizdir. Sosyal çevrenizin sizi mutlu eden insanlardan oluşması, mutluluk seviyenizi doğal olarak artıracaktır.

Sosyal destek söz konusu olduğunda kalitenin nicelikten daha önemli olduğunu hatırlatmak isteriz. Birkaç tane yakın ve güvenilir arkadaşınızın olması, yüzlerce sıradan arkadaşınız olmasından daha değerlidir.

Mutluluğu Bir Son Nokta Olarak Düşünmek

img: Mutluluğu Bir Son Nokta Olarak Düşünmemek Gerekir

Mutluluk, kolayca ulaşabileceğiniz ve başarabileceğiniz bir hedef değildir. Devamlı olarak su isteyen bir saksı bitkisi gibidir.

Mutluluğu tek amaç olarak görmek, insanı birçok konuda engelleyebilir çünkü insanlar mutluluğa ne kadar değer verirse, hayal kırıklığına uğrama ihtimalleri de o kadar artar.

Mutluluğu kişisel olarak nasıl tanımladığınızı da gözden geçirmelisiniz. Mutluluk, herkes için farklı şeyler ifade eden geniş bir terimdir. Mutluluğa bir son nokta olarak bakmaktansa, mutluluğun sizin için gerçekte ne anlama geldiğini düşünmek ve ardından daha mutlu olmanızı sağlayacak şeyler için çalışmanız en doğrusudur.

Mutluluk Tarihi

Mutluluk, uzun zamandır sağlık ve esenliğin kritik bir parçası olarak kabul edilmektedir. Hatta “mutluluk arayışı”, ABD Bağımsızlık Bildirgesi’ne göre vazgeçilemez bir hak olarak verilmiştir. Bununla birlikte, neyin mutluluk getireceğine dair anlayış zaman içinde değişime uğradı.

Psikologlar, insanların mutluluğu nasıl deneyimlediklerini ve sürdürdüklerini açıklamak için bir dizi farklı teorileri öneriyorlar. Bu teoriler şu şekildedir:

Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi

Maslow İhtiyaçlar hiyerarşisi, insanların giderek karmaşıklaşan ihtiyaçların peşinden gitmeye motive olduklarını göstermektedir. Öncelikli olan temel ihtiyaçlar karşılandığında insanlar, psikolojik ve duygusal mutluluğa ulaşmak için motive olur.

Hiyerarşinin zirvesinde, kendini gerçekleştirme (kişinin tam potansiyeline ulaşması) vardır.

Pozitif Psikoloji

Mutluluk arayışı, pozitif psikoloji alanının merkezidir. Pozitif psikoloji üzerine çalışan psikologlar, pozitifliği artırmanın ve insanların daha mutlu, daha tatmin edici hayatlar yaşamalarına yardımcı olmanın yollarını öğrenmek üzerine çalışmalar yürütüyorlar.

Bu anlayış daha çok zihinsel patolojilere odaklanmak yerine, insanlara, topluluklara ve geniş toplumlara, olumlu duyguları artırmalarına ve toplumsal mutluluğa ulaşmalarına yardımcı olur.