Ortaçağ Mektuplarının Yapılandırması

Genellikle göz ardı edilen ortaçağ tarihine girme fırsatlarından biri kişisel yazışmalardır. İster bir posta, isterse geleneksel olarak gönderilen bir mektup yollamak olsun, bu mektuplar size yazma becerilerinizi geliştirme ve yüzlerce yıl önce yaşayan birinin zihnine girme şansı verir. Bu makale, mektup yazma sanatına temel bir giriş niteliğinde olacaktır.

Mektuplar zaman içinde gelişti ve artık mektupları yazdığımız biçimsel yöntem ortaçağ dönemindeki gibi değil. Açıkçası, farklı çağlarda yazılmış mektupların biçimleri de içerikleri de birbirlerinden çok farklıdır. Burada bahsedeceğimiz şey ise, 800-1300 yılları arasındaki Ortaçağ Avrupa mektuplarının yazılışına dayanan bir modeldir. Ortaçağ belgelerinin çoğunda olduğu gibi, mektuplar da yüksek düzeyde yapılandırılmış ve belirli bileşenleri içermektedir.

Salutatio (Selamlama)

Mektubun ilk kısmı, her iki tarafın da isimlerini içeren selamlamadır. Eşit sosyal statüye sahip kişiler arasında ve gönderenin alıcıya göre daha düşük statüde olduğu durumlarda ilk önce alıcıya isim verilmelidir. Alıcının unvanlarını ve erdemlerini listelemek, gurur duyulduğunu göstermek için uygun bir davranıştır. Aşağıda bazı selamlama örnekleri verilmiştir:

• Sevgili efendisi ve babası olan Louis’nin sevgili kızı, Fransızların Tanrı kralı nezaketiyle Truva’nın Marie Kontesi, selamlar, en derin aşk ile. (İsimsiz bir adamın Fransa’dan Marie’ye gönderdiği bir mektup.)
• Fransızların kraliçesine, William hakkında. (Paraclete’deki St. Thomas’tan William hakkında Ingeborgof Danimarka’ya bir mektup, 1195)
• Hollanda’nın ve Zeeland’ın savunucusu Avennes Lordu John’un karısı olan Adelaide [Aelis]’a, Ath’ın kale muhafızlarına ve tüm çavuşlarına selamlar. (Hollanda’daki Aleid’den Ath’ın kale muhafızlarına bir mektup.)

Captatio Venevolentiae (İyi Niyet Temennisi)

Mektubun bu bölümünde, gönderen, iyi bir sağlık ve iyi şanslar dileğiyle mektubun alıcısına pozitif enerji aktarır. Ayrıca, mektubun amacı ile ilgili, bir atasözünden alıntı yapabilir. Aşağıda, iyi niyet temennisine ilişkin bazı örnekler verilmiştir:

• Ne kadar içten bir şefkatle sevdiğimiz ve özellikle de Tanrı’daki kişiliğinizi onurlandırmak niyetindeyiz, ne kadar da hevesle isteklerinize sevecen bir kitleyle hitap ederek özgürlükçü duruşmamızın kapısını açarız, özellikle de adaletin tadına baktıkları ve eşitlik içerdikleri için. (23 Ocak 1258’de IV. Alexander’dan Provence’li Margeurite’e bir mektup)
• Sizinle, efendimiz kralımız ve bütün krallığımızı kendimiz gibi arzu eden bir onurla babam olarak konuşacağım; Şerefiniz bizimdir. Tanrı, sizi baba ve efendisi olarak kabul etmiş ve Tanrı aşkına ve sizin için, öfkeli krallar çemberimizde ruhunu arayanların düşmanlığını kazanmış bizleri olduğumuz gibi kabul eder. Bu nedenle, sizden, kızınızı ve söylemek üzere olduğum şeyleri memnuniyetle karşılamanızı, kadın cinsiyetini küçümsememenizi / kınamamanızı, ama sizi seven birinin sevgisine katılmanızı rica ediyorum. (Champagne’lı Adela’dan III. Alexander’a bir mektup, 1168 ya da 1169)
• Tatlı bir parfüm gibi geniş bir alana yayılmış olan iyi şöhretinizin kokusunun farkına vardığımdan beri, bu tanıdıklık ile arkadaşlığınızı kazanmak için hak edebileceğim bir fırsat olarak kendimi tanıtmaya can atıyorum. Fakat kendimi tamamıyla haktan mahrum bıraktığımı gördüğümden beri, belki de bir şekilde bir yardım topluluğuyla seninkini paylaşabilirim. Bu yüzden, Tanrı’ya şükürler olsun ki, bu dileği yerine getirirken ve hevesle yerine getirmenin bir yolunu ararken, Mesih’teki ortak erkek kardeşimiz ve dostumuz olan Caen’ın keşfi Dom Hugh, benim kutsallığımın aksine kendi, benim açımdan benzer bir fırsat arıyordu. (Bec’li Anselm’den Frodelina’ya bir mektup, 1074 veya 1075)

Narratio (Anlatım)

Mektubun bu kısmı gönderenin koşullarını açıklar. Aileler, güncel olaylar ya da bu gibi diğer konular hakkında yazabilirler. İşte mektubun asıl amacını, bir istek, bilgi aktarma veya başka bir şey belirtmeleri gereken yer bu kısımdır. Aşağıda bazı anlatım örnekleri verilmiştir:

• Size itiraf etmeliyim ki sevgili dostum, bedenimdeki gözlerim sizi nadiren görseler de, ruhumun gözleriyle bakmaktan asla vazgeçmem. Bu küçük hediyeler şefkatin belirteçleridir, ancak Kutsallığınıza kıyasla oldukça değersizdir. Lütfen yaşadığım sürece seni dualarımda her zaman hatırlayacağıma inan. Sana güvenime, dostluğuma, sana olan inancıma sadık olmanı ve bana dualarında yardım etmeni, böylece Yüce Tanrı’nın hayatımı isteğine göre yönlendirmesini rica ediyorum. (Cena’dan Boniface’ye bir mektup, 723-755)
• İsteyerek ve minnetle, selamlamanızın küçük armağanlarını aldık ve Tanrı’nın yardımı ile onları değerli bir şekilde geri ödemeyi arzuluyoruz ve hakkında yazdığınız, dualarımızda ve cemaatimizde kendinize doğru, iyi bir ruh ve saf inançla sürekli yazacağımıza rıza gösteriyoruz. (Cuneberg’den Glastonbury ve Ingeld’li Abbots Coengils’e ve rahip Wigbert’a bir mektup, 729-44)
• Hanımefendi, Almanya kralı ve Sicilya kralı saygı duyduğunuz davanızla ilgili bize gönderdikleriniz hakkında haklarınızı reddediyor, çünkü bu dava bizim istediğimiz gibi anlaşmaya varmıyor, bu durumda siz yardımımızı istemiştiniz; Biliyorum bayan, size yardım etmeye kararlı olduğumuzu ve isteyerek yapacağımızı bildirmek istiyorum. (I. Edward’dan bir mektup Provence’li Margeurite’e bir mektup, 1280)

Petitio (İstirham)

İstirham, istekle ilgili ayrıntılı bilgi verir (ve mektup bir istek içermiyorsa bu kısım ihmal edilebilir). Bu bölüm aynı zamanda tehditler, memnuniyetler, uyarılar veya mesajın tonuna ve konusuna uygun başka bir şey içerebilir. İstirhama dair bazı örnekler:

• Ve ben Cneuburg, size yalvarırım, rahibe Wigbert’in ölü kız kardeşlerimizin isimlerini hafızasında tutması ve onları arkadaşlarımıza iletmesi için yalvarıyorum. (Cuneberg’den Glastonbury ve Ingeld’li Abbots Coengils’e ve rahip Wigbert’a bir mektup, 729-44)
• Düşünün, size yalvarıyorum, bana borçlusunuz, isteklerime lütfen dikkat edin, ve uzun mektubumu kısa bir dilekle bitiriyorum. (12. yüzyılda Heloise’dan Abelard’a bir mektup.)

Conclusio (Sonuç)

Bu bölüm tüm mektubu birbirine bağlar, elvedaları dile getirir ve daha iyi dilekleri ifade eder. Burada gönderen ayrıca sadakatini de doğrulayabilir veya mektubun alıcısının isteğini görmezden gelmesinin sonuçlarını belirtebilir. Aşağıda bazı sonuç örnekleri verilmiştir:

• Şu anda sana daha fazla bakmıyorum, ama Yüce İsa tarafından kutsanmış vaziyette olduğunu biliyorum. Bu mektup, hizmetkarınız ve yatak arkadaşınız Margery Paston tarafından Norwich’teki Azizler Yortusu günlerinde, bir gece yazılmıştır. Efendim, Londra’ya uzun süre katlanabilirseniz, benim için mektup göndermenizin beni çok mutlu edeceğini umut ediyorum, adeta kollarınızda uzanıyormuş gibi hissedeceğim. (Margery Brews Paston’dan kocası III. John Paston’a bir mektup, 1481)
• Bu sana yazdıklarım, söylemek istediklerimin yalnızca birkaçı sevgilim, çünkü aklımda tam olarak ne olduğunu sana söyleyemem. Sizden topraklara sahip çıkmanızı, çocuklarınıza ve emekçilerinize karşı görevlerinizi gerektiği gibi yerine getirmenizi rica ediyorum. Muhtemelen sana döndüğümde beni kesinlikle göreceksin. Şimdilik veda ediyorum. (Blois ve Chartres Kontu Stephen’dan karısı Adele’e bir mektup, 1098)

İmzalar ve Tarihler

Bir mektubun gerçek sayılması için imzalanması gerekiyordu. İmza olmadığında, sahte olduğu varsayılırdı. İmzalar, mektubun sonuna atılır, tarih genellikle sayfanın en üstüne iliştirilirken yazarın nerede olduğuna dair bir not da eklenirdi.

Katlama ve Mühürler

Bir mektubun ortaçağa ait görünmesinin en temel simgesi mektubun katlandıktan sonra balmumu ile mühürlenmesiydi. Günümüzde bile, yazdığınız mektuplara mühürler ile farklı bir hava katabilir ve daha etkileyici ve otantik bir his bırakabilirsiniz.