Yakın geçmişe kadar müze olarak kullanılan Ayasofya hakkında bilgi arayanlar için Ayasofya’yı tüm detaylarıyla ele aldık. Ayasofya; tarihi, mimarisi, hikâyesi ve önemiyle herkes tarafından merak edilen bir mekândır.
Asırlardan beri tüm dikkatleri üzerine çekmeyi başarmış bu görkemli yapı hakkında ne kadar bilgiye sahipsiniz? Ayasofya neden bu kadar önemli? Ayasofya’nın özelliği nedir? İşte, İstanbul denince ilk akıllara gelen bu tarihi yapı hakkında bilinmesi gereken her şey!
Ayasofya Hakkında Kısa Bilgi
Ayasofya, Doğu Roma İmparatorluğu döneminde Büyük Konstantinos tarafından yapılmış bir kilisedir. Yapıldığı dönemde de büyük yankı uyandıran bu muhteşem yapı, günümüzde hala adından söz ettirmektedir. İlk yapıldığında ahşap olan Ayasofya, zamanla bazı onarım süreçlerinden geçmiş ve günümüzdeki halini almıştır.
Ayasofya’yı merak edenler için Ayasofya’nın Hikâyesi, tarihi, mimarisi ve önemi hakkında bilinmesi gereken tüm bilgileri sizin için derledik. İşte Ayasofya hakkında kısa bilgi!
Ayasofya’nın Hikayesi
Ayasofya’nın hikâyesi hakkında doğruluğu kanıtlanmış pek fazla bilgi yoktur. Ancak Ayasofya hakkında bilgi edinmenin en doğru yolu tarihçilerin söylemlerinden geçmektedir. Kesin olmamak kaidesi ile pek çok tarihçi Ayasofya’nın hikâyesi hakkında ortak bir paydada buluşmuştur.
Tarihçilere göre Ayasofya, Doğu Roma İmparatoru Büyük Konstantinos, oğlu için görkemli bir kilise yaptırmak istemesi ile inşa edilmiştir. Daha sonra 15 Ekim 360 yılında kilise Tanrıya adanmıştır. Yapının ilk halinin ise duvarları taş, çatısının ahşap olduğu ileri sürülmektedir. İlerleyen zamanlarda yapı yıkılmış ve pek çok kez onarılarak günümüzdeki halini almıştır.
Ayasofya’nın Tarihi
İnşa edildiği dönemde kentteki tüm yapılardan daha büyük ve gösterişi olduğu için “Büyük Kilise” adıyla anılan Ayasofya, yapımından bir süre sonra 404 yılında çıkan bir halk ayaklanması ile yıkılmıştır. Yerine ikinci kez bir kilise yapılmıştır ve bu kilise de ahşaptandır. İlerleyen zamanlarda tekrar bir halk ayaklanması olmuş ve 532 yılında yeniden yıkılmıştır.
Daha detaylı Ayasofya hakkında bilgi edinmek de bu yıkım sonrasında gerçekleşti. Çünkü Ayasofya, ahşap yapısı nedeniyle halk ayaklanmalarında yakılarak yok edilmekteydi. Bu nedenle üçüncü onarımda Ayasofya’nın taştan yapılması ve İmparatorluğun büyüklüğünü yansıtacak kadar görkemli ve büyük olması emredildi.
Ayasofya’yı Kim Yaptırmıştır?
İkinci yakımdan sonra Ayasofya’nın taştan yapılmasını emreden İmparator İustuniaos’tur. Ayasofya hakkında bilgi edinmenin daha kolay hale geldiği taştan yapının planını ise, dönemin en meşhur ve yetenekli mimarları çizmiştir. Anthemios ve İsidoros’un çizdiği planı hayata geçiren yaklaşık 1.000 usta ve 10.000 işçi vardır. Ancak bu yapı da günümüz Ayasofya’sından daha farklıydı.
Yaklaşık 22 yıl sonra İstanbul’da gerçekleşen bir deprem sonrası yapı yeniden hasar gördü. En büyük değişiklik ise 1206 yılında Batı Hristiyanları tarafından verilen hasar ile meydana geldi. Daha sonra Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethi sonrasında büyük hasarları olan Ayasofya detaylı bir tamir ve onarıma girdi ve cami haline getirildi.
Ayasofya Müzesi Hakkında Bilgi
Cumhuriyet döneminde bakımsızlıktan harap bir hale gelen Ayasofya, büyük bir bakım ve onarım ile müze haline getirildi. Ayasofya Müzesi hakkında bilgi edinmek isteyenler için bu bakım ve onarım kayıtlara geçmiştir. Müze haline getirilen Ayasofya’nın duvarlarında kilise olduğu dönemlerden kalan, daha sonra camiye dönüştürülmesiyle kapatılan duvar freskleri ve mozaikler ortaya çıkarıldı.
Ayasofya Neden Müze Oldu?
Cumhuriyet döneminde bakımsızlıktan harabe görünümü alan Ayasofya, Atatürk’ün isteği üzerine müze haline getirildi. 1926 yılında 6 ay boyunca yapının incelemesi yapıldı ve gerekli tüm onarım çalışmaları hayata geçirilmiş oldu. Kubbesi sağlamlaştırıldı, su sızıntılarını önlemek için birçok çalışma ve onarım yapıldı. Çevredeki dükkanlar da onarılarak Tarihi Müze haline getirildi.
Atatürk’ün tüm insanlığa ortak bir miras olarak bırakmak istediği Ayasofya, onun hümanist bakış açısı ve uygarlık anlayışı neticesi ile müze haline getirilerek tüm insanlığa adanmıştır. Bu sayede bu muhteşem yapı, tüm ihtişamıyla dünya mirası haline getirilmiş ve yasalarla koruma altına alınmıştır.
Ayasofya Müzesi Hakkında Kısa Bilgi
Yıllar içerisinde dünyada en çok ziyaret edilen müzelerden biri haline gelen Ayasofya Müzesi hakkında kısa bilgi edinmek isteyenler için tüm bilgileri derledik.
Zaman içinde önce kilise, sonra cami ve en son olarak müze haline getirilen ve günümüzde tekrar “Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi” adıyla cami haline getirilen Ayasofya Müzesinde pek çok şey sergilenmekteydi. Bunlardan bazıları şunlardır:
Sütunlar ve mermerler, imparator kapısı, kubbe, Apsis Mozaiği, Viking yazısı, 6.Leon Mozaiği, Sunu Mozaiği, Patrik ve İmparator Aleksandros Mozaikleri, Komutan Dandolo Mezar Taşı, Omphalion, payanda ve minareler, minber, mermer küpler, Hünkar Mahfili, mihrap ve etrafındaki çini desenleri, hat levhaları ve şadırvan, Sultan Mahmut Kütüphanesi, Abdülmecid’in Mozaik Tuğrası vs.
Ayasofya Camii Hakkında Bilgi
Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerif olarak yeniden kullanıma açılan Ayasofya Camii hakkında bilgi edinmek istiyorsanız tüm detayları yazımızda bulabilirsiniz. 2 Temmuz 2020 yılında ibadete açılmıştır. İlk olarak Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethinden sonra cami olarak kullanılmaya başlayan Ayasofya’nın duvar fresklerinin üstü kapatılmıştır. Mihraplar, minareler, şadırvan, medrese, minber, vaaz kürsüsü ve çeşitli maksureler eklenmiştir.
Ayasofya Neden Önemli?
Asırlardan beri pek çok badireler atlatmış, birçok yıkım ve onarımlar gerçekleştirilmiş Ayasofya hakkında bilgi öğrenmek isteyenlerin sayısı azımsanamayacak kadar çoktur. Elbette en çok merak edilen soru Ayasofya’nın neden bu kadar önemli olduğudur. Bunun nedeni uzun yıllar Hristiyanlar için kilise, Müslümanlar için cami olarak kullanılması ve bu süreçlerde yapıya eklenen pek çok tarihi ve mimari özelliklerdir.