Rachel Carson ve Dorothy Freeman’ın Mektupları

“Bu, en derin anlamıyla, binlerce insanla çok önemli bir şey hakkında konuşma fırsatına sahip olmak gibi bir ayrıcalık ve bir görevdir.”

Filozof Alan Watts, 1950’lerde, evrenin birbirine bağlı doğasını tasarlarken, “Yaşam ve Gerçeklik, onları diğerlerine vermediğiniz sürece kendiniz için sahip olabileceğiniz şeyler değildir” diye yazmıştır. Şimdi varlığın temel gerçeği olarak görebileceğimiz şey, o zaman hem yabancı hem de korkutucu bir kavramdı. Fakat bilinçteki bu anıtsal değişimi kaldıran bir filozof değil bilim adamıydı:

Rachel Carson (27 Mayıs 1907 – 14 Nisan 1964), insan hayvanını Dünya’nın ekolojik kozmosunun merkezindeki yerinden çıkartan ve onu hepsi merak etmeye değer, hepsi yaşam ve gerçeklik ile iç içe sayısız organizmadan biri olarak yeniden yaratan bir Biyoloji Kopernik’i idi.

Lirik yazısı onu doğal dünyanın salt bir tercümanı değil, bilim çeliğini harikaların altınına dönüştüren bir simyacı haline getirdi. İkonik Sessiz Bahar’ın mesajı kamu politikası ve nüfusun hayal gücü arasında dalgalandı. Bu, aktivistlere ilham veren Çevre Koruma Ajansı’nın kurulmasına yol açtı.

Doktorası ya da akademik bir kuruluşu olmadan bir kadın bilimci, sayısız diğer hayvanla birlikte belirttiğimiz bu değerli soluk mavi noktayı yok etmekle tehdit eden kibre ve kısa görüşlülüğe; devletin ve endüstrinin kişisel çıkarları tarafından hafifletilen yıkıcı kamu politikalarına karşı en güçlü direniş sesi oldu.

Carson, Pensilvanya’daki pitoresk ama yoksul bir köyde büyümüştü. Orada, doğasına aşık olduğu ve özellikle kuşlarla büyüdüğü, ürkütücü bir aile ortamı vardı. Küçük yaşlardan beri titiz bir okuyucu ve yetenekli bir yazar olarak, bir çocuk edebiyatı dergisinde on yaşındayken kendi hikayesi yayınlandı.

Yazar olma niyeti ile Pennsylvania Kadın Koleji’ne girdi, ancak çok zevkli bir zooloji profesörü – kendisi o dönemde kadın bir bilim adamı olarak nadir bir örnekti – genç Carson’a biyoloji dersi verilmesini sağladı.

Aldığı burs, Johns Hopkins Üniversitesi’nde zooloji ve genetik alanında yüksek lisans derecesi yapmasına izin verdi, ancak hali hazırda zavallı ailesi Büyük Buhran sırasında zor zamanlar geçirdiğinde, doktorasını tamamlayamadan önce tam zamanlı maaşlı bir iş aramak için üniversiteyi terk etmek zorunda kaldı.

Bir süre laboratuvar asistanı olarak çalıştıktan sonra Baltimore Sun için yazmaya başladı ve sonunda ABD Balık ve Yaban Hayatı Servisi için genç bir su biyoloğu olarak işe alındı. Yaygın olmayan yeteneği, kısa sürede fark edildi ve Carson, diğer bilim adamlarının saha raporlarını düzenlemekle görevlendirildi, daha sonra da tüm kurumun genel yayın yönetmenliğini üstlendi.

1935’te 28 yaşındaki Carson’dan, Balıkçılık Bürosu için bir broşür yazması istendi. Müfettişinin öngördüğünden çok daha şiirsel bir şey ortaya çıkardığı zaman, müfettişi broşürü yeniden yazmasını istedi, ancak eseri The Atlantic Monthly için bir makale olarak sunması için de onu cesaretlendirdi. Carson onu dinledi. Eser, 1937’de “Denizaltı” ismiyle kabul edildi ve yayınlandı. Okyanus tabanının bilimine inanılmaz derecede lirik bir yolculuk, Dünya’yı insanlık dışı bir bakış açısıyla davet ediyor. Okuyucular ve yayıncılar anında vuruldu. Annesi ve onun iki yetim yeğeni yeğindeki ablasının ölümünden sonra tek sağlayıcısı olan Carson, Atlantik makalesini ilk kitabı olan Deniz Rüzgarının Altında genişletti; gecede edebi başarı. Carson, o zamana kadar ablasının ölümünden sonra annesi ve iki yetim yeğeninin yegane dayanağıydı. Atlantik makalesini, bir gecede edebi başarısına dönüştüren okyanusla ilgili araştırmasının on yılının zirvesi ,ilk kitabı olan ” Deniz Rüzgarı Altında ” kitabını genişletti.

Çok çeşitli kültürel olasılıklara karşı, denizle ilgili bu kitaplar onu bir zamanlar kara ile çevrili Pensilvanyalı yoksul bir kız olarak, zamanının en ünlü bilim yazarı yaptı.

Ancak, Carson ne kadar çok okuduysa ve doğa hakkında yazılar yazdıysa, insanlığın baskın çıkma arayışında da o kadar temkinli oldu. Atom bombasının tahribatına tanık olmak, onu ahlâktan arındırılmış, insanlığı ahlakın iç sesini sınayan teknoloji için histerik bir coşkuyla bilimin beklenmedik sonuçlarına uyandırdı. 1952’de John Burroughs Madalyası’nın kabul konuşması için, inancını somutlaştıracak bir yazı hazırladı.

Dikkatimizi, evrenin harikası ve gerçekliklerine daha net bir şekilde odaklayabileceğimize inanmak – ki inanıyorum – mantıklı gözüküyor, ırkımızın yıkılması için sahip olacağımız lezzetten daha az zevk alıyoruz. Merak ve alçakgönüllülük sağlıklı duygulardır ve yok etme arzusuyla yan yana var olamazlar.

Savaş zamanı bilim ve teknolojisinin sonuçlarından biri, başlangıçta askerleri sıtma taşıyan sivrisineklerden korumak için kullanılan DDT’nin yaygın kullanımıydı. Savaşın bitiminden sonra, toksik kimyasal mucize bir madde olarak övüldü. İnsanlara hastalığı önlemek için DDT püskürtülmüştü ve uçaklar zararlıları azaltmak ve mahsul verimini en üst seviyeye çıkarmak için tarımsal arazilerde bile bu maddeyi kullandılar. Yaklaşan bir alana yönelik bir uçak, DDT serpiştirirken, bir sınıf dolusu çocuğun o esnada öğle yemeklerini yediğinin görülmesi nadir bir durum değildi. Bir çeşit kör inanç, bu pestisitlerin kullanımını, ilgisiz bir hükümetle ve istenmeyen sonuçlarıyla ilgili hiçbir soru sormaya teşebbüs etmeyen kayıtsız bir halkla yaygınlaştırdı.

1958 Ocak’ında, Carson, DDT’nin havadan püskürtülmesinin yerel bir vahşi yaşam koruma alanını yıktığını söyleyen Olga Owens Huckins adlı eski bir yazar arkadaşından bir mektup aldı. Huckins, ürkütücü kuş ölümlerini, göğüslerine pençelerini geçirmiş hallerini ve ağızları açık bir şekilde acı çekişlerini bildirdi. Bu yerel trajedi, Carson’un “zehirli sprey materyali” olarak adlandırdığı on yıllık koleksiyonundaki son şeydi – zehirli kimyasalların vahşi yaşam ve insan hayatı üzerindeki zararlı, genellikle ölümcül etkilerinin kanıtıydı. O mayıs ayında, Houghton Mifflin ile 1962’de Sessiz Bahar için bir sözleşme imzaladı. Bu, koruma hareketini ateşleyen ve modern çevre bilincini uyandıran bir kitabın ateşleyicisi olacaktı.

Ancak kitap, aynı zamanda doğanın tahrip edilmesinde en suçlu olanların şiddetli bir şekilde bastırılmasına neden oldu. Buna bilinçli bir gözle düzenleyici sorumluluklarına kibarca göz yuman, her ne pahasına olursa olsun kârını maksimize etmeye kararlı bir tarım ve kimya endüstrisine yönelmiş hükümet de dahildi. Gerçeklerin rahatsız ettiği kişiler, suçları açığa çıkan memurlar, seçilmiş yetkililerin ve kurumların gerçeğe olan sağırlıklarına karşı iddiası nedeniyle derhal Carson’a saldırdı. Kullanabilecekleri her türlü aracı kullandılar: onu itibarsızlaştırmak için tasarlanmış bir propaganda kampanyası, yayıncının zorbalık suçlaması ve hepsinden baskın suçlama: bir kadın olması. Daha sonra Mormon Kilisesi’nin elçisi olacak olan Eski Tarım Sekreteri Ezra Taft Benson, “Çocuğu olmayan bir kız kurusu neden genetik konusunda bu kadar endişeli ki?” diye sordu. Kendi teorisini dile getirmekte tereddüt etmedi: çünkü Carson bir komünistti. Kız kurusu hakareti, bir bilim adamının ev hayatı ile uzmanlığı arasında herhangi bir korelasyon varmış gibi, güvenilirliğini yıpratmak için Carson’a karşı sık sık kullanıldı. Bu arada Carson, o dönemin dar kabul gören yöntemlerine uygun bir tür olmasa da, bir insanın ümit edebileceği en zengin ilişkilerden birine sahipti.

Carson, eleştirilere gerçeklerinin bütünlüğü ile korunan bir şekilde cesaret ve güvenle dayandı. Ancak halkın gözünde görünmeyen bir başka savaş çıktı – ölüyordu.

1960 yılında, doktorunun ihmali nedeniyle metastaz yapmış olan kanser teşhisi kondu. 1963’te Sessiz Bahar, Başkan Kennedy’nin dikkatini çekti ve pestisitlerin kullanımını araştırmak ve düzenlemek için bir Kongre oturumu toplamaya karar verdi. Carson, vücudu hastalığın zayıflatıcı acısından ve yıpratıcı radyasyon tedavisinden yeni yeni çıkarken bile tanıklık etmekte tereddüt etmedi. Verdiği ifadeyle, JFK ve Bilim Danışma Komitesi eleştirmenlerinin argümanlarını geçersiz kıldı, akla yatkın tedbir çağrısına dikkat çekti ve gezegeni korumak için tasarlanan ilk federal politikaları yarattı.

Carson, kanserin ve eleştirenlerin saldırılarına alaycı kahramanlıkla katlandı. Bir biyoloğun sakinliğiyle yaşam döngüsünü ve onu bekleyen her şeyi kabullendi. Mizaç yönü güçlü bir idealistti, ama en başından beri hiçbir zaman saf değildi. Kitabının bir devrim için açıklık çağrısı olduğunun ve kendisinin çağrıldığını hissettiği, devrimci olmanın ahlaki görevi olduğunun farkındaydı. Kitap sözleşmesini imzaladıktan sadece bir ay sonra, bu farkındalığı bir Her zaman, Rachel: Rachel Carson ve Dorothy Freeman’ın Mektupları, 1952–1964’te bulunan bir mektupta dile getirmiştir.

Her zaman, Rachel: Rachel Carson ve Dorothy Freeman’ın Mektupları

1952–1964

Biliyorum ki kaçınılmaz olarak [kitabın] yayınlanmasıyla ilişkilendirilecek olan tatsızlıktan korkuyorsun. Bunu anlayabiliyorum sevgilim. Ama bu dikkate aldığım bir şey; beni şaşırtmayacak! Sanırım, biliyorsun, yaptıklarımın önemine ne kadar derinden inanıyorum. Ne yaptığımı bilerek, sessiz kalırsam benim için gelecekte bir barış söz konusu olmazdı. En derin anlamıyla, bu bir ayrıcalık olduğu kadar, binlerce insan için de çok önemli bir şey hakkında konuşma fırsatına sahip olma görevidir.

(…)

Çoğunlukla, kendimi oldukça iyi hissediyorum, ancak kitap için yoğun bir çalışma gününden birkaç gün sonra birdenbire pek de iyi olmadığımı fark ediyorum. Bazı insanlar sadece fiziksel çalışmanın yorucu olduğunu varsayar – sanırım zihinlerini çok az kullanıyorlar! Cuma gecesi… yorgunluğum vücudumun her hücresini istila etti sanırım ve gerçekten bütün gece iyi uyumamı engelledi.

(…)

Geçen gün birisi, Leonard Bernstein’a tükenmez enerjisinin kaynağını sordu ve “Yaptığı şeyi sevenlerden daha fazla enerjim yok” şeklinde cevap aldı. Benim de zaman zaman yeniden şarj edilmek zorunda olmamdan korksam da ondan farkım yok sanırım. Ama yine de, şuan bir coşku ve yaratıcılık dalgasının yarattığı zirveye bakıyor gibiyim ve geç yatmaya devam etsem de sık sık çok loş bir ışıkta yükseliyorum, bir saat içinde evime girmeden önce düşünme ve örgütlenmeye başlıyorum, yorgunluğum kolayca atılıyor.

(…)

Kitap hakkında, bazen aktif işten uzak olan bu uzun dönemin bana ulaşması o kadar zor olan bir perspektif ki, ağaçların kafa karıştırıcı çokluğun ortasında ormanları görme yeteneği sağlayacağı fikrini hissediyorum (belki de histen ziyade %100 bir arzudur bu).

Bazen… [kitabın] çok kısaltılmış ve basitleştirilmiş bir ifade olmasını istiyorum, bu konu için (eğer bu bir karşılaştırma için çok varsayımsal değilse) Schweitzer’in Nobel Ödülü’ndeki ortak radyasyon konusu için yaptığı şeyi yapıyorum.

Bu, insanın doğaya karşı savaşı hakkında bir kitap ve insan doğanın bir parçası olduğu için kaçınılmaz olarak insanın kendisine karşı savaşı hakkında da…

(…)

15 bölümü Marie’ye (Rodell, Carson’ın edebiyat temsilcisi) göndermeyi hedefledim. Bu, Everest’in zirvesinden önceki son istasyona ulaşmak gibi.

(…)

Dün gece saat 9’da telefon çaldı ve hafif bir ses “Ben William Shawn.” dedi. Bu gece seninle konuşma fırsatım olursun ne dediğini öğreneceksin ve benim için ne anlama geldiğini anlayabildiğinden eminim. Utanmadan, bazı sözlerini tekrarlayacağım: “Mükemmel bir başarı”, “Sen artık bir edebiyatçısın”,  “Güzellik, nezaket ve duygu derinliği ile dolu.” Birden bir zamanlar Lois’in “mutlu bir türbülans” dediği şeyle dolu olduğumu hissediyorum.

(…)

Roger uyuduktan sonra Jeffie’yi [Carson’in kedisi] çalışmaya aldım ve Beethoven keman konçertosunu çaldım, favorilerimden biri, biliyorsun. Birdenbire dört yıllık gerilim kırıldı, yere düştüm, kollarımı Jeffie’nin etrafına doladım ve gözyaşlarının gelmesine izin verdim. Küçük, ılık, kaba diliyle bana anladığını söyledi. Sanırım geçen yaz daha derin duygularımın yapabileceğim her şeyi yapmamış olsaydım, bir daha asla ardıçkuşu şarkısını dinleyemeyeceğimi söylediğimde bununla ilgili olduğunu görmeme izin verdim. Ve dün gece, tüm kuşların ve diğer canlıların düşünceleri ve doğada olan güzellik bana, şimdi yapabildiğim şeyi yaptığım gibi, derin bir mutluluk dalgasıyla geldi. Bunu başarabildim. Şimdi artık kendi hayatım var!

Cumhurbaşkanlığı Özgürlüğü Madalyası’na layık görülen Carson, kitabının çökerttiği deniz politikasını ve kamu bilincini değiştirdiğini asla göremedi.