Neden Birbirimizi İncitiyoruz: Tolstoy’un Aşk, Şiddet ve İnsan Ruhu Gerçeği Üzerine Gandhi’ye Mektupları
“Aşk insanlığı tüm hastalıklardan kurtarmanın tek yolu.”
1908’de Hintli devrimci Taraknath Das, o zamanlar dünyanın en ünlü halk figürlerinden biri olan Leo Tolstoy‘dan Hindistan’ın İngiliz sömürge yönetimine karşı bağımsızlığını desteklemesini istedi. 14 Aralık’ta son yirmi yılını hayatın en büyük ahlaki sorularına cevap bulmak için harcayan Tolstoy, Das’ın Hint gazetesi Free Hindustan’da yayımladığı uzun bir mektuba cevap vermek için harekete geçti. Elden ele geçe geçe, mektup nihayet barış lideri olarak görevine Güney Afrika’da yeni başlamış olan genç Mahatma Gandhi’ye ulaştı. Gandhi Tolstoy’a, kendi Güney Afrika gazetesi olan Indian Opinion’da yayınlamak için izin istediğini yazdı. Tolstoy’un mektubu daha sonra ‘’Bir Hindu’ya Mektup’’adı altında yayınlandı.
Mektup takası, Tolstoy’un ölümüne kadar ikisi arasında devam eden yazışmalara yol açtı. İki büyük beynin ve ruhun toplantıları sonunda ‘’Birinden Mektuplar’’da toplandı. Leo Tolstoy ve Gandhi’nin yazışmalarına, yalnızca Einstein’ın şiddete ve insan doğasına karşı Freud’la yazışması rakip oldu.
Tolstoy’un mektupları şiddet içermeyen bir direniş çağrısı yapıyor. Şiddeti teşvik eden, hem dini hem de sahte bilimsel ideolojilere, insan ruhu için doğal olmadığını gördüğü bir davranışa ve en doğal, en temel durumumuza geri dönüşü savunanlara uyuyor; Bu, aşk yasasıdır.Kötülük ise, Tolstoy’un tutkulu bir mahkumiyetle savunduğu, şiddetle değil, sevgiyle sınırladığı bir şeydir.
Gandhi’nin Tolstoy’u “batı dünyasının en net düşünürlerinden ve en büyük yazarlardan biri” olarak adlandırdığı orijinal yayına giriş, bir asır önce olduğu gibi bugün de metnin özlü bir ikazını sunuyor:
‘’Birinin, Tolstoy’un söylediği her şeyi kabul etmesine gerek yok… iddianamesinin temel gerçeğini anlamak için.
Hiç şüphe yok ki Tolstoy’un dile getirdiği şeyde yeni bir şey yok. Ancak eski gerçekleri sunması canlandırıcı ve kuvvetlendiricidir. Onun mantığı güvensiz. Ve hepsinden öte, dillendirdiği şeyleri uygulamaya gayret ediyor. İkna etmek için vaaz veriyor. Samimi ve ciddiyetli… Dikkat buyuruyor.’’
Tolstoy, mektubunun her bir bölümünü mektubun uzunluğuna göre oluşturmuş. Siyasi, ahlaki ve hümanist argümanları için Krishna’dan alıntı yaparak, zamanımızın gerçekte olmayan ve aceleci yaklaşımlarını, sadece reaktif olanla gerçekten yansıtıcı olana zıt kılıyor. Siyasi huzursuzluk, etnik şiddet ve küresel çatışmaların kabarması gibi bir yüzle karşı karşıya kaldığımız için, sözleri bugün sıra dışı bir vicdan sahibi tarafından yazılmışçasına yankı uyandırıyor.
Tolstoy’un Sözleri
Emekçilerin çoğunluğunun emeğini ve yaşamlarını kontrol eden bir avuç aylağa boyun eğmesi gerçeği, her zaman ve her yerde aynıdır. Zalimler ve mazlumlar tek bir ırka ait değillerdir.
(…)
Bunun nedeni, yaşamın anlamını açıklamak suretiyle davranış rehberliği için yüksek bir yasa sağlayacak olan ve sahte dinin ve sahte bilimin şüpheli ifadelerinden daha fazlasını, ahlaki sonuçlardan çıkarılanlarla değiştirecek olan makul bir dini öğretinin eksikliğinde yatmaktadır. Onlar genellikle bunu “medeniyet” olarak adlandırılırlar.
Tolstoy’un “dini öğreti” fikrinin, belki de en iyisinin “manevi yön” olarak kabul edildiğini unutmamakta fayda var. Çünkü hayatının büyük bir bölümünü, kendisi için tam anlamıyla dini ve felsefi gelenekleri birbirinden ayırt etmeye çalışmak için adamıştır.Nitekim, mektupta doğrudan bu konuya değinmektedir.
Her bireyde var olan, herkese hayat veren bir manevi unsur ortaya çıkar. Ve bu manevi unsur kendine benzer bir doğanın her şeyiyle bir araya gelmeye çaba gösterir ve bu amacı sevgiyle elde eder… Bu düşüncenin arasında doğduğu gerçeğidir. Farklı uluslar ve farklı zamanlar bunun insan doğasında var olduğunu ve gerçeği içerdiğini gösterir. Ancak bu gerçek, bir topluluğun ancak bazıları diğerlerini kısıtladığında bir arada tutulabileceğini düşünen insanlar tarafından biliniyordu ve bu yüzden mevcut toplum düzeni ile bağdaşmaz görünüyordu.
Tolstoy siyasi ideolojilerin, insanlık tarihinde çeşitli zamanlarda bu temel sevgi yasasını nasıl ele geçirdiğini ve onu şiddetli teslimiyet yasasıyla değiştirmeye çalıştığını düşünür:
Bu gerçek, bir topluluğun ancak bazıları diğerlerini kısıtlarsa bir arada tutulabileceğini düşünenlerce biliniyordu ve bu nedenle mevcut toplum düzeni ile bağdaşmaz görünüyordu …Gerçeğe dayalı bir toplumda gerçeğin yayılması her zaman mümkün oldu. Bu gerçeğin tanınmasının, bilinçli ya da bazen bilinçsizce, kendisine oldukça yabancı açıklamalar ve eklemelerle sapkın olduğunu ve aynı zamanda açık şiddete karşı çıktıklarını, kendi konumlarını baltalayacağını, yani iktidarda olanları tek ve aynı şekilde engelledi. Dolayısıyla bu gerçek – yaşamının, kendisini sevgi olarak tezahür eden ve insan için çok doğal olan manevi unsuru yönlendirmesi gerektiği – , insanın bilincini zorlamak için mücadele etmek zorunda değildi. Yalnızca ifade edildiği müstehcenliğe ve onu çevreleyen kasıtlı ve kasıtsız çarpıtmalara karşı değil, aynı zamanda kasıtlı şiddete karşı, zulüm ve ceza yoluyla insanları yöneticiler tarafından izin verilen dini yasaları kabul etmeye ve gerçeklerle çatışmaya zorlamak için çabaladı.
(…)
Sevginin en yüksek ahlakı temsil ettiği kabulü hiçbir yerde inkar edilemez veya çelişmezdi, ancak bu gerçek her yerde öyle çarpıtıldı ki, her türlü sahtekarlıktan sonra nihayet hiçbir şey kalmayacaktı. Bu en yüksek ahlakın yalnızca özel yaşam için çoğunluğun korunması için kullanılabileceği öğretildi. Azınlıkta ki kötülükçülere karşı, bu tür araçlar, aşkın herhangi bir zerresine tamamen karşı çıktı. Ve sağduyu, bazı kişilerin kimlerin başkalarının yararına her türlü şiddete maruz kalacağına karar verdiğini iddia etmesi durumunda, şiddete maruz kalan bu kişilerin de buna benzer sonuçlara varabileceklerini belirtmişlerdir. Onlara şiddet uygulayanlar ve büyük din öğretmenleri… aşk yasasının böyle bir sapmasını öngörüyor olsalar da, daima değişmez bir sevgi durumuna dikkat çekti. İnsanlar kötülüğe karşı direnmeye devam etti – ne olursa olsun insanı ileriye götüren her şey – uyumsuzlukları birleştirmeye çalışmak: sevginin erdemi ve sevgiye karşı çıkan şey, yani kötülüğün şiddet ile sınırlandırılması. Ve böyle bir öğreti, kendi iç çelişkisine rağmen, o kadar sağlam bir şekilde kurulmuştu ki, aşkı bir erdem olarak tanıyan insanlar, aynı zamanda, şiddete dayanan ve insanlara sadece işkenceyi değil, hatta birisini öldürmelerini de sağlayan bir yaşam emrini yasal olarak kabul ediyorlardı.
İnsanların birbirlerine yardım etmeleri ve birbirlerini sevmeleri doğaldır. Doğal olmayan işkence edip birbirlerini öldürmeleridir.
