Bu yıl, Uluslararası Uzay İstasyonunun ve bu istasyondaki insan varlığının 20. yıldönümü kutlanıyor. Astronotların son 20 yıldır sıfır yerçekiminde ne yediğini hiç merak ettiniz mi? Uluslararası Uzay İstasyonu dahil olmak üzere, uzay görevlerinde astronotların sahip olduğu menüleri sizler için kısaca derledik. Hadi neler yediklerini öğrenelim!
Uzayda Yemek Yemenin Geçmişi
Uzayda yemek yiyen ilk Amerikan astronotu, 1962’de Mercury misyonunun Friendship 7 uçuşu sırasında John H. Glenn idi. Bu süre zarfında uzay yemekleri hayatta kalmayı ön planda tutuyordu. Dünya’nın etrafında dönerken, yemeği genelde elma püresinden oluşuyordu ve bir tüp içinde bulunuyordu. Zamanla püre haline getirilmiş sığır eti ve sebze de buna eklendi. O zamanlar Amerika’da ve dünya genelinde, bir astronotun sıfır yerçekiminde yiyecekleri düzgün bir şekilde sindirip sindiremeyeceği bilinmiyordu. John H. Glenn bunun mümkün olduğunu kanıtlamış oldu.
Gemini Projesi sırasında Amerikan astronotlara, dondurulmuş ve kurutulmuş uzay gıdaları tanıtıldı. Yemekten önce ambalajın içeriğine su ekleniyordu ve yemekler çeşit çeşit meze, sebze ve tatlıdan oluşuyordu. Uzaydaki ilk katı gıda tüketimi Gemini 3 misyonunda gerçekleşti.
Daha sonra Apollo misyonlarında, daha fazla yiyecek ve içecek seçeneği, ayrıca kaşık kullanımını mümkün kılan ambalajlar ve daha nicesi… Her yemek akılcı ve besin değerleri yüksek olacak şekilde tasarlandı. Neil Armstrong ve Buzz Aldrin’in, paketlerden servis edilen sığır eti, sebze, patates, domuz eti, Kanada pastırması ve elma püresi yedikleri bildirildi.
1973’te Skylab programı sırasında, Satürn V roketinin üçüncü aşaması bir uzay istasyonuna dönüştürüldü. Uzay istasyonunda, astronotların yemeklerini pişirebileceği ve yiyecekleri buzdolabında saklayabileceği bir mutfak vardı. Bu süre zarfında astronotların en sevdiği yiyecek dondurmaydı.
Uzay mekiği döneminde astronotlar, kalkıştan önce Teksas eyaletinin Houston kentindeki “NASA Space Food Systems test kitchen” tarafından sağlanan geniş bir menüden yemek seçebiliyordu. Bu yemekler dondurarak kurutma ve termo-stabilizasyon işlemi ile üretilmişti.
Peki, Uluslararası Uzay İstasyonunun Menüsü Nasıl?
Uzay mekiği dönemine benzer şekilde, Uluslararası Uzay İstasyonundaki astronotlar da ekmek dışında çeşitli sayıda yiyecekler tüketiyorlar. Hava filtre sistemi ve ekipmanlarda oluşabilecek olası bir hasarı önlemek için, kırıntılı yiyecekler ISS’da yasaktır.
Ayrıca buradaki astronotların, yiyeceklerini ısıtmak için birçok yöntemi var. Yemeklerini tek kullanımlık bir paketle birlikte mıknatıslanmış tepsilere veya mutfak eşyalarına koyarlar. Bazı favori besin kaynakları içerisinde tavuk teriyaki, hamburger, karides kokteyli, tacos (Meksika yemeği), makarna, fıstık ezmesi, kurabiye ve kek vardır. Çeşni olarak da sıvı formda tuz, biber ve acı sos bulunur.
Dünyanın her yerinden mutfaklara ait yemekler, birçok farklı ülkeden olan mürettebat için (ABD, Kanada, Rusya, Japonya gibi) uzmanlar tarafından test edilir, onaylanır ve Uluslararası Uzay İstasyonu’na gönderilir. Bölgesel olarak favori besinler arasında Rusya’dan pancar çorbası, Fransa’dan macarons ve Japonya’dan suşi gibi yiyecekler bulunur.
Aralık 2019’da, ilk kez, Expedition 61 ekibi tarafından uzayda bir fırında, çikolatalı kurabiye pişirildi. Astronotlar kurabiyelerin bir miktarını, SpaceX’in Crew Dragon kapsülünde Dünya’ya geri gönderdiler. Uzmanlar tarafından tadılan “uzay kurabiyeleri” geçer not aldı.
Gıda bilimcilerinin ve gelişen teknolojinin çabaları sayesinde, astronotlar artık uzayda seyahat ederken aralarından seçim yapabilecekleri 200’den fazla çeşit yiyeceğe sahipler. Aklınızda “Astronotlar uzayda ne yiyor?” sorusu kalmadığını umarak yazımıza son veriyoruz.
